Rasulullah (s.a.v.) Rabbine kavuştuğunda Kur'an-ı Kerimin tamamının deri, kemik, ağaç dalları, yapraklar üzerinde yazılı olduğu ve yine tamamının sahabe-i Kiram (r.anhüm) tarafından ezberlendiği yüzde yüz kesin delille sabittir. Bir veya birkaç ayet indiği zaman Rasulullah (s.a.v.) hemen inen ayetlerin önünde yazılmasını emrediyordu. Aynı zamanda Rasulullah (s.a.v.) vahyi yazmakla görevli olan vahy kâtiplerinin dışındaki müslümanların inen ayetleri yazmalarını da engellemiyordu. Müslim'in İbni Mes'ud'dan rivayet ettiği bir hadise göre Rasulullah (s.a.v.) şöyle dedi: "Benden Kur'an'dan başka bir şey yazmayın. Benden Kur'an dışında bir şey yazan onu imha etsin." Vahiy kâtiplerinin yazmış olduğu Kur'an'ın tamamı sahifelerde idi. Allahu Teâla Beyyine sûresi 2. ayette şöyle buyurmaktadır.

"Arınmış sahifeleri okuyan Allah katından bir peygamber" Yani Rasül, batıldan temizlenmiş, hak ve adaletle dosdoğru bir şekilde yazılmış kâğıtları okuyor. Allahu Teâla; "Sakın; Çünkü bu bir öğüttür. Dileyen onu düşünüp öğüt alır. O, çok şerefli sahifelerdedir. Yüceltilmiş ve temizlenmiştir. Kâtiplerin elleriyle. Kıymetli, saygıdeğer."

Yani bu kitap şerefli sahifelerde sabit, Allah katında yüksek derecelere sahip, şeytanların ellerinden temizlenmiş, müttakilerin elleriyle yazılmış bir öğüttür.

Rasulullah (s.a.v.) mushafın iki kapağı arasında olanların tamamını gözlerinin önünde yazılmış olarak bıraktı. Abdülaziz b. Rafi'den dedi ki: "Ben ve Şeddad b. Ma'kıl, İbni Abbas'ın (r.a.) yanına girdik. Şeddad b. Ma'kıl İbni Abbas'a: Rasulullah (s.a.v.) bir şey bıraktı mı? diye sordu. İbni Abbas: İki Kapağın arasındakilerden başka bir şey bırakmadı dedi. Bu defa Muhammed b. el-Hanefiyye'nin yanına girdim ve aynı soruyu ona da sorduk. Muhammed b. el-Hanefiyye İki kapağın arasındakilerden başka hiçbir şey bırakmadı dedi"

Sûrelerdeki Kur'an ayetlerinin tamamının indiği zaman Rasulullah (s.a.v.)'in önünde hemen sahifelere yazıldığı hususunda icma vardır. Büyük Rasül (s.a.v.), hem Araplar hem de bütün dünya için Rasüle verilen en büyük mucize olan Kur'an-ı Kerim hakkında mutmain ve huzurlu bir şekilde vefat etti. Rasül (s.a.v.) Kur'an ayetlerinden herhangi birisinin kaybolacağından asla korkmuyordu. Çünkü Allahu Teâla Hicr sûresi 9. ayette Kur'an-ı muhafaza edeceğini şöylece bildirmektedir.

Zira bu ayetler Rasülün gözleri önünde yazılıyor, sahabenin göğüslerinde/hafızalarında muhafaza ediliyor ve müslümanların Kur'an-ı yazmalarına izin veriliyordu. Bu nedenle Sahabe-i Kiram, Rasulullah (s.a.v.)'in vefatından sonra riddet savaşlarında hafız sahabelerin öldürülmelerinde çoğalma oluncaya kadar, Kur'an'ın tamamının bir kitapta toplanılmasına veya Kur'an'ın yazılmasına ihtiyaç hissetmediler, gerek görmediler. Riddet (dinden dönenlere ve yalancı peygamberlere karşı yapılan) savaşlarında birtakım Kurraların vefatı ile Ömer (r.a.), birtakım Kur'an sayfalarının ve bazı ayetlerin kaybolabileceğinden korktu ve yazılan sayfaların bir araya toplanmasını düşündü. Bu düşüncesini Ebu Bekir (r.a.)'e açtı ve Kur'an'ın toplanması olayı gerçekleşti. Ubeyd. b. es-Sebbak'tan: Zeyd b. Sabit (r.a.) şöyle dedi:

"Ebu Bekir Yemâme savaşından sonra beni çağırttı. Yanına vardığımda Ömer de oradaydı. Ebu Bekir (r.a.): Ömer (r.a.) bana geldi ve Yemame savaşında Kur'an-ı ezberleyenlerin pek çoğunun şehit düştüğünü diğer yerlerde de şehit düşen kurraların artmasıyla Kur'an'ın kaybolmasından korktuğunu ve Kur'an'ın toplanılmasını emretmemi uygun gördüğünü söyledi. Bunun üzerine ben de Ömer (r.a.)'e: Rasulullah (s.a.v.)'in yapmadığı bir şeyi nasıl yaparsın? dedim. Ömer: Allah'a yemin olsun ki bu hayırdır dedi. Ve nihayet bu işe aklım yatıncaya ve Allah benim göğsümü bu işe açıncaya kadar Ömer bu görüşünde ısrar etti, birkaç defa tekrarladı ve ben de Ömer'in görüşüne iştirak ettim, uygun buldum. Zeyd diyor ki: Ardından da Ebu Bekir bana: Sen, genç, akıllı ve doğruluğundan şüphe edilmeyen bir adamsın. Sen Rasulullah (s.a.v.)'in vahiy kâtipliğini yaptın. Kur'an-ı incele ve onu topla diye emir verdi." Zeyd b. Sabit konuşmasına şöyle devam ediyor: "Allah'a yemin olsun ki şu dağlardan, bir dağı, taşımakla görevlendirilmek, bana Kur'an-ı toplamakla görevlendirilmekten daha ağır gelmezdi. Bu nedenle Ömer'e Rasulullah (s.a.v.)'in yapmadığı bir işi yapmaya nasıl cesaret edebilirsin? diye sordum da bunun üzerine Ömer (r.a.): Vallahi bu hayırdır dedi. Ömer ve Ebu Bekir (r.anhüma)'in göğsünü açan, ferahlatan Allahu Teâla bu konuda benim göğsümü de ferahlatıncaya kadar Ebu Bekir (r.a.) bana müracaat etmeye devam etti ve ben de onların görüşüne uydum. Ardından da Kur'an-ı yazılı bulunduğu hurma dallarından, beyaz ince taşlardan, bez parçaları ve hafızların ezberlerinden takip ettim. Tevbe sûresinin son ayetlerinden olan; "And olsun ki size kendinizden bir peygamber gelmiştir. Sıkıntıya düşmeniz kendisine ağır gelir" ayetinden Tevbe süresinin sonuna kadar olan ayet, Ensar'dan Ebu Huzeyme'nin yanında buluncaya kadar bu işe devam ettim. Bu ayeti ondan başkasında bulamadım. Derlediğim bu kitap; Ebu Bekir'in yanında ondan sonra Ömer'in yanında ondan sonra Ömer'in kızı Hafsa (r.anha)' nın yanında kaldı."

Zeyd'in Kur'an-ı toplaması sadece hafızlardan alıntılara göre yazmakla gerçekleşmedi. Zeyd, Kur'an-ı toplarken özellikle getirilen ayetlerin Rasulullah (s.a.v.)'in önünde yazılmış olması şartına göre topluyordu. Kendisine arz olunan bir sahifenin bizzat Rasulullah (s.a.v.)'in gözleri önünde yazıldığına dair iki şahit getirilmedikçe bir sayfayı diğer sayfanın yanına koymuyordu. Üstelik aşağıdaki iki hususu bir arada bulundurmadıkça da bir sayfayı almıyordu.

1- Sahabelerden birisi tarafından yazılmış olması

2- Sahabeden birisi tarafından ezberlenmiş olması.

Alınması istenen sahife ile herhangi bir sahabenin ezberindeki ayet aynı ise yazılı olan sayfa alınıyordu. Aksi takdirde reddolunuyordu. Bu nedenle Berae (Tevbe) sûresinin son kısmını Zeyd b. Sabit ezbere bildiği halde Ensar'dan Ebu Huzeyme'nin yanında buluncaya kadar almayıp bekledi. Yahya b. Abdurrahman b. Hatib yoluyla rivayet edildiğine göre: "Ömer (r.a.) ayağa kalktı ve dedi ki: Kim Rasulullah (s.a.v.)'den Kur'an'dan bir şey aldıysa onu getirsin." Bilindiği üzere Kur'an ayetlerini sahifelere, levhalara ve hurma dallarına yazıyorlardı. Ve iki şahit getirmedikçe de hiç kimseden bir şey kabul etmiyordu. Bu da gösteriyor ki Zeyd, Kur'an'ın birtakım şeylerin üzerinde yazılı olmasıyla yetinmiyor, Zeyd'in kendisi ezbere bildiği halde yazılı olan ayetlerin Rasulullah (s.a.v.)'den bizzat işitme yoluyla alındığına dair şahit bulunmadıkça da almıyordu. Böylece ihtiyatlı davranma hususunda mübalağa yapıyordu.

Toplama işi, Rasulullah (s.a.v.)'in gözleri önünde yazılan sayfaları iki kapak arasında tek bir kitapta bir araya getirilmedikçe sona erdirilmedi. Kur'an, sahifelerde yazılı halde idi. Ancak dağınık bir halde olduğu için Ebu Bekir (r.a.) onu bir yerde topladı. Bu nedenle Ebu Bekir (r.a.)'in Kur'an'ın toplanmasında yaptığı iş Kur'an'ın tek bir mushafta yazılması işi olmayıp bilakis Rasulullah (s.a.v.)'in gözleri önünde yazılmış olan sayfaların bir mekânda toplanmasıdır. Toplanan bu sayfaların doğruluğunun desteklenmesi ve bundan emin olamak için de getirilen sayfaların hem Rasulullah (s.a.v.)'in gözleri önünde yazıldığının iki şahitle ispatlanmış olması şartı hem de sahabeler tarafından ezberlenmiş olması şartı aranıyordu. Bu sahifeler hayatı boyunca önce Ebu Bekir'in yanında, sonra Ömer'in yanında sonra da Ömer'in vasiyeti üzere kızı ve Mü'minlerin annesi Hafsa (r.anha)'nın yanında muhafaza edildi. Buradan da anlaşılmaktadır ki Ebu Bekir (r.a.)'ın Kur'an-ı toplaması, ancak Rasulullah (s.a.v.)'in önünde yazılan sayfaların toplanmasından ibarettir. Kur'an'ın hıfzedilmesi ise Kur'an'ın ezberlenmesi demek değil, ancak çeşitli şeyler üzerine Rasulullah (s.a.v.)'in gözleri önünde yazılı olan sahifelerin korunması demektir. Kur'an'ın üzerine yazılı olduğu şeyleri toplamak ve muhafaza altına almak ise ancak Rasulullah (s.a.v.)'den nakledilenin aynen nakledildiğinin tekidinde mübalağalı ve ihtiyatlı davranmak içindir. Ama Kur'an'ın bizzat kendisi sahabenin göğüslerinde korunmuş ve ezberlerinde de toplanmıştı. Ezbere olan güven onların çoğunluğuna dayanmaktadır. Çünkü tamamen veya kısmen Kur'an-ı ezberleyen birçok kişi vardı.

Buraya kadar yapılan açıklama Ebu Bekir (r.a.) döneminde Kur'an'ın toplanması açısından yapılan açıklamalardı. Osman (r.a.)'ın halifeliğinin ikinci veya üçüncü yılında gerçekleştirdiği Kur'an-ı toplama işine gelince: Hicretin 25. yılında Şam halkıyla beraber Ermenistan'da ve Irak halkıyla beraber de Azerbaycan'da savaşan Huzeyfe İbn el Yemân, insanların Kur'an'ı okumadaki ihtilaflarından korkmuş bir halde Medine'de Osman (r.a.)'nın yanına geldi. Bulunduğu yerlerde Şam halkının Kur'an'ı Irak halkının işitmediği bir tarzda Ubey b. Ka'b'ın kıraatıyla okuduklarını, Irak halkının da Şam halkının işitmediği bir tarzda Abdullah b. Mesud'un kıraatıyla okuduklarını ve kıraat ihtilafı nedeniyle birbirlerini tekfir ettiklerini gördü. Her iki grup da Bakara sûresindeki 196. ayeti kerimeyi farklı okuyorlardı. Birinin ayeti kerimeyi şeklinde diğerinin ise; şeklinde okumaları Huzeyfe İbn el Yemân'ı çok kızdırmış ve gözlerini kan çanağına çevirmişti. Yine Huzeyfe'den rivayeten: "Kufe halkı İbni Mesud'un kıraatını, Basra halkı da Ebu Musa El Eşari'nin kıraatının doğru olduğunu söylüyordu. Allah'a yemin olsun ki eğer Mü'minlerin emirinin yanına vardığımda bütün kıraatların tek bir kıraat haline döndürmesini ona emrettireceğim dedim ve Osman'ın yanına vardım." İbn Şihab Enes b. Malik'den şunu rivayet ediyor: "Ermenistan ve Azerbaycan fethinde Suriye ve Iraklılarla beraber savaşan ve onların Kur'an-ı farklı şekillerde okumalarından korkan Huzeyfe İbni el-Yeman Osman (r.a.)'a gelerek: "Ey Mü'minlerin emiri; bu ümmet, Yahudi ve Hıristiyanların kitaplarında ihtilaf ettikleri gibi kitaplarında ihtilaf etmeden, helak olmadan onlara yetiş, işin icabına bak." dedi. Bunun üzerine Osman (r.a.), Ömer (r.a.) ın kızı Hafsa (r.anha)'ya haber göndererek elinde bulunan mushaftan başka nüshalar çıkartacağını ve çoğaltma işi bittikten sonra da asıl nüshayı kendisine iade edeceğini söyleyerek elindeki nüshayı istedi. Hafsa (r.anha) da nüshayı Osman'a gönderdi. Osman (r.a.), Zeyd b. Sabit, Abdullah b. Zübeyr, Said b. As ve Abdurrahman b. Haris b. Hişam'dan oluşan heyete Kur'an-ı çoğaltmalarını emretti. Osman (r.a.), Zeyd'in dışındaki Kureyş'li üç kişiye: Kur'an hakkında Zeyd ile herhangi bir ihtilafa düşerseniz Kureyş lehçesi ile yazınız. Çünkü Kur'an, Kureyş lehçesiyle nazil olmuştur dedi. Onlar da Osman'ın dediği gibi yaptılar. Heyet istenilen nüshaları hazırladıktan sonra asıl nüsha Osman (r.a.) tarafından Hafsa (r.anha)'ya iade edildi. Ve çoğaltılan nüshaların her birinden önemli merkezlere birer nüsha gönderilerek çoğaltılan nüshaların dışındaki bütün nüshaların yakılması halife tarafından emredildi." 

Çoğaltılan nüshalar yedi taneydi. Bunlar sırasıyla Mekke'ye, Şam'a, Yemen'e, Bahreyn'e, Basra'ya ve Kufe'ye birer adet gönderildi. Bir nüsha da Medine'de bırakıldı.

Bu nedenle Osman (r.a.)'ın yaptığı iş Kur'an'ın toplanması işi değil, Rasulullah (s.a.v.)'den alındığı şekilde Kur'an-ı olduğu gibi aynen nakletme ve çoğaltmak işidir. Osman (r.a.) Hafsa (r.anha)'nın yanında muhafaza edilmekte olan nüshadan yedi adet çoğaltmaktan başka hiçbir şey yapmamıştır. Bütün insanları bu çizgide toplamıştır. Bu nüshanın yazıldığı şeklin dışında herhangi bir hat veya imla ile Kur'an-ı yazmaktan insanları men etmiştir. Böylece yazı ve imla olarak bu nüshada karar kılındı. Bu hat ve imla vahiy indiği zaman Rasulullah (s.a.v.) gözleri önünde yazılan sahifelerdeki hattın ve imlanın ve Ebu Bekir (r.a.)'in topladığı nüshanın da aynısıydı. Sonra da müslümanlar bu nüshadan çoğaltmaya başladılar. Böylece ortada yalnızca Osman'ın mushafının yazı şekli kaldı. Matbaa icad edildiğinde ise aynı hat ve imla ile bu nüshaya göre Kur'an-ı Kerimler basılmaya başlandı.

Ebu Bekir (r.a.) in Kur'an-ı toplaması ile Osman'ın Kur'an-ı toplaması arasında şöyle bir fark vardır: Ebu Bekir (r.a.) Kur'anı taşıyanların/hafızların ölmeleriyle Kur'an'dan bir şeyin kaybolacağından korktu. Her ne kadar Kur'an'ın tamamı sahifelerde yazılı idi ise de tamamı tek bir kitap halinde bir yerde toplanmış değildi. Bu nedenle Ebu Bekir Kur'an-ı sahifelerde bir araya getirdi. Arap lügatının genişliği nedeniyle Kur'an kıraatlarındaki farklılıkların çoğalması ve insanların birbirlerini Kur'an-ı hatalı okumakla suçlamaları, Osman (r.a.)'da işin daha da kötüye gitmesi endişesini artırdı ve bu mushaflar tek bir mushafta çoğaltıldı. Bu nedenle şu anda elimizde bulunan mushaf, Rasulullah (s.a.v.)'e inen mushafın ve Rasulullah (s.a.v.)'in önünde yazılan sahifelerin bizzat aynısıdır. Ve yine şu anda elimizde bulunan Mushaf, Ebu Bekir (r.a.)'ın bir araya getirip tek bir mekânda muhafaza altına aldığı, Osman (r.a.)'ın da bu nüshadan yedi nüsha olarak çoğalttığı ve bu yedi nüshanın dışındakilerin yakılmasını emrettiği, yazısı ile imlasıyla ayetlerinin ve sûrelerin tertibiyle Ebu Bekir (r.a.) zamanında bir araya toplanan mushafın aynısıdır.

Rasulullah (s.a.v.)'in vahyin gelişine göre yazdırdığı, Ebu Bekir (r.a.) in toplayıp bir araya getirdiği ve buna göre de mushafın çoğaltıldığı ilk nüsha Medine valisi Mervan zamanına kadar mü'minlerin annesi Hafsa (r.anha)'nın yanında muhafaza edildi. Mervan, Medine valisi olduğu dönemde mushaf nüshalarının her yerde yaygın halde bulunduğu ve ilk nüshaya artık lüzum kalmadığı gerekçesiyle ilk nüshayı, müminlerin annesi Hafsa'dan alarak imha ettirdi. İbn Şihab'dan: "Salim b. Abdullah b. Ömer bana şöyle haber verdi: Mervan, Muaviye'nin Medine valisi olduğu dönemde Hafsa (r.anha)'dan Kur'an'ın yazıldığı sayfaları istedi. Ancak Hafsa yanındaki sayfaları vermeyi reddetti. Salim dedi ki: Hafsa vefat ettiğinde biz onu defnedip döndükten sonra, Mervan Abdullah b. Ömer'e Hafsa (r.a.)'nın yanındaki sayfaların kendisine gönderilmesi hususunda ısrar etti. Abdullah b. Ömer de bu sayfaları gönderdi. Mervan bunların imha edilmesini emretti. Ve bu sayfalar yırtılıp yok edildi. Bu hareketini de şöyle nedenlendirdi: "Ben bu işi, zamanla insanların bu sayfalar hakkında şüpheye düşmelerinden korktuğum için yaptım."