Hadisçiler arasında daima kullanılan bir
takım lafızların hangi anlamlara geldiğini bilmek
lazımdır. Bu lafızlar şunlardır: Hadis, haber, eser ve
senet. Genel olarak kullanım açısından lafızlar
bunlardır. Metin, sened, isnad, müsned, müsnid, kelimeleri
ise hadis lafızları ve rivayetleri açısından kullanılan
terimlerdir. Raviler açısından ise muhaddis, hafız, huccet
ve hakim terimleri kullanılmaktadır. Hadis ıstılahında/
terminolojisinde bu lafızlar şu anlamlara gelmektedir.
1. HADİS: Söz,
fiil, takrir veya Rasül (s.a.v.)'in
ne uzun ne de kısa boylu olması gibi onun yaratılışını
veya Rasül (s.a.v.)'in hiç kimseye hoşlanmayacağı bir şekilde
davranmaması gibi onun ahlaki özelliklerini anlatan
hususlara denir. "Haber" ve "Sünnet" lafızları
eş anlamlı sözcükler olup aynı zamanda "Hadis"
lafzıyla da eş anlamlı lafızlardır. Buna göre bunların
üçü de aynı anlamı ifade etmektedir. Eser, kelimesi ise
Sahabeye dayanan mevkuf hadise verilen isimdir.
2. METiN: Senedin
sonu kendisine varan söze denir. SENED
ise, metne ulaştıran yola denir. Hadisi, söyleyene çıkarmaya
dayandırmaya da İSNAD denir. Mevkuf olsa bile başından
sonuna kadar senedin ulaşmasına MÜSNED denir. Sahabeden yapılan
rivayetlerin toplandığı kitaba da müsned denir. MÜSNİD
ise isnadla hadisi rivayet eden kimseye
denir.
3. MUHADDİS:
Rivayet ve dirayet olarak hadisi taşıyan ve ona önem veren
kimseye denir. HAFIZ: Çeşitli yollardan olsa bile metni ve
senedi ile birlikte yüzbin hadisi ezberleyen ve bu konuda
ihtiyaç duyduğu şeyleri anlayan kimseye denir. HUCCET:
Üçyüzbin hadisi kuşatan kimseye denir. HAKİM: Sünnetin
tamamını kuşatan kimsedir.
|