Müslümanlara Halifenin Belirlenmesi İçin Verilen Süre |
|
Halife
tayini için müslümanlara tanınan süre, iki gece ve üç gündüzdür.
Herhangi bir müslüman boynunda bey’at sorumluluğu bulunmaksızın
iki gece geçirmesi helal olmaz. Bunun azami olarak iki gece ile
sınırlandırılmasının sebebi, Halife tayin etmenin bir önceki
Halife’nin vefat etmesi veya azledilmesinden itibaren farz oluşudur.
Ancak Halife nasbetmek için uğraşmakla birlikte Halife
tayininin iki gece ve üç gündüz ertelenmesi caizdir. Eğer
iki gece geçmekle birlikte Halife tayin etmeyecek olurlarsa,
duruma bakılır. Şayet müslümanlar Halife’yi belirleme işiyle
uğraşmalarına rağmen önleme güçleri olmayan bir takım
sebepler dolayısıyla iki gece içerisinde Halife seçimini gerçekleştiremeyecek
olurlarsa günahtan kurtulurlar. Çünkü farzı yerine
getirmekle meşguldürler ve önleme güçleri olmayan sebepler
dolayısıyla böyle bir geciktirmeye zorlanmışlardır.
Nitekim Rasulullah (u)
de şöyle buyurmuştur:
إِنَّ
اللَّهَ
وَضَعَ
عَنْ
أُمَّتِي
الْخَطَأَ
وَالنِّسْيَانَ
وَمَا
اسْتُكْرِهُوا
عَلَيْهِ
"Hata,
unutmak ve zorlandıkları şeylerden dolayı Allah ümmetimden
günahı kaldırmıştır.”
Eğer
bu işle uğraşmıyor iseler Halife nasbedilinceye kadar hep
birlikte günahkardırlar. Ancak Halife tayin ettikleri vakit,
bu farzın sorumluluğu üzerlerinden kalkar. Halife tayin
etmeyip oturmak suretiyle işledikleri günaha gelince, bu günah
üzerlerinden düşmez ve boyunlarında kalır. Bir müslümanın
herhangi bir farzı yerine getirmemesi nedeniyle işlediği bir
günahtan dolayı hesaba çekilmesi gibi Allah bundan dolayı
onları hesaba çeker.
Halife
nasbetme farzını yerine getirmek üzere müslümanlara tanınan
sürenin iki gece ve üç gündüz oluşunun delili şudur:
Ashab-ı
Kiram, Rasulullah (u)’ın
vefat ettiği haberini aldıkları andan itibaren ona Halife
tayin etme hususunu araştırmak üzere Sakife'de toplandılar.
Sakife'de tartışmalarını devam ettirdiler. İkinci gün
beyat etmek üzere halkı mescitte topladılar. Bu olay, iki
gece ve üç gündüz boyunca devam etmiştir. Aynı şekilde Ömer'in
aldığı yaradan dolayı öleceği anlaşılınca şura halkına
Halife seçme görevini verdi ve onlar için üç günlük bir süre
belirledi. Daha sonra da, üç günlük süre içerisinde Halife
ittifakla belirlenmeyecek olur ise üç günden sonra buyruğuna
muhalefet edenlerin öldürülmesini emretti. Bunu uygulamak,
yani muhalif olanı öldürmek için de müslümanlardan elli kişiyi
görevlendirdi. Seçilen kişilerin şûra ehlinden ve Ashab-ı
Kiramın büyüklerinden olmasına rağmen böyle bir emir vermişti.
Ashab-ı Kiramın gözleri önünde böyle bir emri vermesine ve
onlar tarafından da işitilmesine rağmen bu hususta Ömer'e
muhalefette bulunan ve böyle bir şeyi reddeden bir kimsenin
olduğuna dair bir nakil de yoktur. Bu nedenle müslümanların
iki gece ve üç gündüzden daha fazla bir süre Halife’siz
kalmalarının caiz olmadığı Sahabenin İcmaı ile sabittir.
Sahabenin İcmaı ise Kitap ve Sünnet gibi şer’î delildir.
|