a-) Kullara Haram Kılınan Herşeyin Alış-Verişi Haramdır


Bazı şeyler vardır, Allah yenilmesini haram kılmıştır, ölmüş hayvan eti gibi. Bazı şeylerin içilmesini haram kılmıştır, şarap gibi. Bazı şeylerin alınmasını haram kılmıştır, putlar gibi. Bazı şeylerin elde edilmesini haram kılmıştır, heykeller gibi. Bazı şeylerin yapılmasını haram kılmıştır, canlı resmi çizmek gibi. Bazı şeylerin haram kılınması hakkında ayetler ve hadislerden şer'î nasslar gelmiştir.

Haram kılınışı hakkında bir şer'î nassın geçtiği şeylerden Allah’ın kullara haram kıldığı hususa gelince; -ister yenilmesi ister ise başka bir şeyi haram kılınmış olsun fark etmez- işte Allah’ın kullara haram kıldığı bu şeylerin alış-verişi de haramdır. Çünkü onların bedelleri de haramdır.

- Cabir’den, Rasulullah (u)’i şöyle derken işittiği rivayet edilmiştir:

إِنَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ حَرَّمَ بَيْعَ الْخَمْرِ وَالْمَيْتَةِ وَالْخِنْزِيرِ وَالأصْنَامِ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَأَيْتَ شُحُومَ الْمَيْتَةِ فَإِنَّهَا يُطْلَى بِهَا السُّفُنُ وَيُدْهَنُ بِهَا الْجُلُودُ وَيَسْتَصْبِحُ بِهَا النَّاسُ فَقَالَ لا هُوَ حَرَامٌ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عِنْدَ ذَلِكَ قَاتَلَ اللَّهُ الْيَهُودَ إِنَّ اللَّهَ لَمَّا حَرَّمَ شُحُومَهَا جَمَلُوهُ ثُمَّ بَاعُوهُ فَأَكَلُوا ثَمَنَهُ “Allah ve Rasulü şarabın, ölü hayvanın, domuzun ve putların alış-verişini haram kıldı. Denildi ki; Ya Rasulullah! Ölü hayvanın iç yağına ne dersiniz? Zira onlar gemilere sürülmekte, onlarla deriler yağlanmakta, insanlar aydınlanmaktadır. Bunun üzerine Rasul (u) şöyle dedi: Hayır, o haramdır. Sonra de şöyle dedi: Allah yahudileri kahretsin! Allah onlara iç yağını haram kılınca onlar, onu süsleyip sattılar ve bedelini yediler.”[1]

- İbn Abbas’tan Nebi (u)’in şöyle dediği rivayet edildi:

لَعَنَ اللَّهُ الْيَهُودَ حُرِّمَتْ عَلَيْهِمُ الشُّحُومُ فَبَاعُوهَا وَأَكَلُوا أَثْمَانَهَا وَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ إِذَا حَرَّمَ عَلَى قَوْمٍ أَكْلَ شَيْءٍ حَرَّمَ عَلَيْهِمْ ثَمَنَهُ “Allah yahudileri (üç defa) lânet etti. Allah onlara iç yağını haram kıldı. Onlar onu satıp bedelini yediler. Allah bir topluluğa bir şeyin yenilmesini haram kıldığında o şeyin bedelini de haram kılmıştır.”[2]

Haram kılma hususundaki bu şer'î nass illetli değil, onu illetlendiren başka bir şer'î nass da yoktur. Onun için illetli olmaksızın mutlak olarak kaldı.

Şöyle denilmez: “Onların haram kılınışındaki illet, mubah menfaatin olmayışıdır. Bundan onlarda bir mubah menfaat olsaydı, caiz olurlardı, noktasına varılır.”

Böyle denilmez. Çünkü bu, illetlendirmenin yokluğu hususunda zahir/açık bir nasstır. Onun illeti olduğunun anlaşılmasına ihtimal verilmez.

Onun için kullara haram kılınan şeyin alış-verişi haramdır. İster bunda bir mubah menfaat olsun ister olmasın fark etmez. Buradan hareketle; putların, haçların alış-verişi haram kılındı. İnsan ve hayvan gibi canlı varlıkların heykellerinin alış-verişi haram kılındı. İnsan ve hayvan gibi canlıların elle çizilmiş resimlerinin alış-verişi haram kılındı.

 



[1] Buhari, K. Buyu’, 2082

[2] Ahmed b. Hanbel, Müs. Benî Hâşim, 2111