Yani Allah (cc) savaşa çıkmalarından razı değildir. Peygamber kalplerde olanları bilmez ki; yalan söyleyenleri bilsin. Hem sonra onların savaşa çıkmalarına Allah (cc) da razı değildir. O halde ayetin ifade ettiği mana nedir?

İfade şudur: Biraz sonra da değineceğimiz âma olayında olduğu gibi, Allah (cc) müşriklere değersizliklerini, vefasızlıklarını vurgulayarak onlara (tabiri caizse) laf atıyor. Adeta onlarla istihza eder. Allah (cc) istedi ki; Resulullah (sav) izin vermeseydi de;

“Bunaltıcı sıcağın altında savaşa çıkılırmıymış” ^{(Tevbe 81)} diyen münafıklar yola çıkan ordunun arkasında kaldıklarında; “Allah Resulü bize izin verdi” diyecek bir mazeretleri de kalmadan kadın, çocuk ve ihtiyarların döndüğü zamanda bütün Müslümanların önünde samimiyetsizlikleriyle sivrilip vaziyetleri ortaya çıksın.

Allah (cc) böyle murat ediyordu ama, kendisine bildirilenden başka bilmeyen Nebi (sav) Allah’ın (cc) bu muradını, O bildirmedikçe bilemezdi. Onun bildiği husus Allah’ın (cc) kendisine, izin isteyenlerden dilediğine izin verebileceği yetkisidir.

Aslında bu ayeti Resulün içtihadı olarak değerlendirenlerin takıldığı nokta mezkur ayetin başlangıcıdır.

Acaba Resulullah gerçekten bir hata yaptı da onun için mi ayette Allah (cc) bir “af”tan bahsediyor. Resulullah’ın bir günah, bir hata yapacağını biz yukarıda açıkladık. Bir hata veya günahın olmaması, bizi “af” kelimesi üzerinde düşüncelerimizi yoğunlaştırmamıza sebep oluyor. O halde buradaki “af”ın manası nedir?

Kur’an’a baktığımız zaman Allah Zülcelalin; “çok affedici”, “çok bağışlayıcı” olduğunu belirten bazı ayetlerle karşılaşıyoruz. Örneğin:

Bu ayete dikkatlice bakılırsa; Cenabı Allah’ın Resulüne bir beldenin fethini vermesi sebebi ile onun geçmiş ve gelecek günahını affetmesi arasında ne gibi bir bağlantı kurulabilir? Eğer buradaki “zenb” kelimesine “günah” anlamı verilirse o zaman Resulün bir takım günahlar işlediğini ve Rabbisinin bu günahları bağışlamasının sebebini “Mekke’nin fethine” bağlanmış olur ki; bu anlamsızdır. Zira buradaki “zira” “günah” anlamında değildir.

Allah (cc) mustazafları affetmiştir:

Durum böyle olunca bu sayılanların hicret edemeyişlerinden ötürü kendilerine hiçbir günah yazılmayacaktır. Ama ayetin devamına baktığımızda;

Sözü dikkati çekiyor. Hem ortada yapılmış bir günah yok hem de buna rağmen Allahu Teala bu kimseleri affettiğini söylüyor. Aynı durumları şu ayetlerde de görmekteyiz:

Evet, günah yok ama yine “af” var.

“Af” genelde bir günah karşılığında Allah’ın (cc) günahı bağışlayıp cezalandırmama olarak anlaşılmış ve mezkur ayette vakıanın yanlış anlaşılmasına ve içtihat kavramına dayanılarak mesele halledilmek istenmektedir. Oysa yukarıda verdiğimiz ve diğer benzer ayetlerdeki “af” bu manada değildir. Çünkü ortada günah yok. Bu ayetteki “af”ın manası; yükü kaldırma, sorumluluğu kaldırma, teklifi hükmü kaldırma veya hafifletme manasındadır. Şu ayette olduğu gibi:

“Allah seni affetti.” (Tevbe 43) ayetindeki “af” da “Rabbin izin verdi, diğer bir çok hususlarda yükünü hafifletti, tebliği insanlara ulaştırmada ve insanlardan koruma gibi bir çok hususlara da yardım ederek yükünü hafifletti” anlamındadır. Dolayısıyla ayette bir azarlama yoktur.